Zima to czas, kiedy z uwagi na mało sprzyjające warunki atmosferyczne często dochodzi do różnego rodzaju wypadków, w tym upadków na oblodzonej nawierzchni. Konsekwencje tego typu zdarzeń niekiedy mogą być bardziej dotkliwe niż tylko kilka siniaków. Wtedy właśnie rodzi się pytanie: Kto jest odpowiedzialny za powstałe zdarzenie?, a w związku z tym: Do kogo poszkodowany powinien kierować swoje ewentualne roszczenia?
Celem udzielenia odpowiedzi na przedmiotowe pytania należy sięgnąć do przepisów ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. W świetle bowiem art. 2 ust. 1 pkt 4 oraz art. 5 ust. 1 pkt 4 w/w ustawy właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości. Za taki chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości.
W oparciu o powyższe, wskazać należy, iż to właściciel nieruchomości, do której przylega chodnik, na którym doszło do upadku zobligowany jest w zależności od panujących na zewnątrz warunków atmosferycznych do odpowiedniego jego uprzątnięcia, co w okresie zimowym oznacza jego odśnieżenie, usunięcie lodu i posypanie. Brak takowych działań będzie natomiast skutkował ponoszeniem przez niego odpowiedzialności z tytułu powstałej na skutek upadku szkody i/lub krzywdy.
Kiedy jednak właściciel nieruchomości, do której przylega chodnik nie będzie odpowiadał za brak należytego dbania o stan chodnika?
Przykładowo w sytuacji, gdy do naruszenia przez niego obowiązków ustawowych doszło, z uwagi na szczególne okoliczności, chociażby dotyczące jego stanu zdrowia (choroba nowotworowa, niepełnosprawność), które obiektywnie uniemożliwiają przypisanie mu z tego tytułu winy. Postawienie właścicielowi zarzutu niedopełnienia obowiązków byłoby wówczas nadużyciem prawa, które nie powinno korzystać z ochrony. Takie m.in. stanowisko zaprezentował w jednym z wydanych orzeczeń Sąd Rejonowy w Rzeszowie.
W obliczu powyższego, pojawia się po raz wtóry pytanie o podmiot, któremu będzie można takową odpowiedzialność przypisać. W tym zaś względzie z pomocą przychodzi dość bogate orzecznictwo, które wskazuje, iż nadzór nad wykonaniem obowiązków obciążających właściciela w zakresie utrzymania odpowiedniego stanu chodnika sprawuje wójt, burmistrz, prezydent miasta, który w przypadku stwierdzenia niewykonania obowiązków, o których mowa w art. 5 ust. 1 – 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, wydaje decyzję nakazującą wykonanie obowiązku, która podlega egzekucji. Tym samym, jeżeli gmina nie wykonała lub nienależycie wykonała swoje obowiązki w zakresie nadzoru, to ponosi odpowiedzialność za wyrządzoną z tego tytułu szkodę.
Tym samym, od okoliczności dotyczących stanu faktycznego danej sprawy zależy, kto będzie odpowiedzialny za zaistniałe zdarzenia, jak również zobowiązany do wypłaty należnego poszkodowanemu odszkodowania.